Antioksidan nedir? Antioksidan içeren vitaminler ve besinler nelerdir? gibi son dönemlerin en çok merak edilen içerikleri arasında yer alan bu soruları tüm ayrıntıları paylaşıyor olacağız.
Antioksidanlar vücuttan üretilmekte olan ya da gıdalardan alınan ve hücre hasarlı önlemeye yarayan bileşiklerdir. Antioksidan içeriklerinin vücutta zararlı olduğu bilinen serbest radikallerin temizlediği ve oksidasyon durumunun sebep olduğu hasarı azalttığı bilinmektedir. İsterseniz Antioksidan nedir sorusu ile yazımıza başlayalım.
Yazıda Neler Var?
Antioksidan Nedir?
Antioksidan içerikler son dönemlerde adını sıklıkla duymaya başladığımız ve popüler hale gelmiş kavramlar olmakla birlikte aslında vücudumuzun uzun süredir tanıdığı bir bileşiktir. Vücutlarımızda üretilen ya da besinler yoluyla alınan içeriğe sahip olmaları ile birlikte farklı gıdalarda bulundukları bilinmektedir.
Antioksidan nedir sorusunun cevaplanmasının ardından son dönemlerde yoğunluklu olarak tavsiye edilen bu içeriğin ayrıntılarına bakalım. Pek çok diyette takviye olarak bulunan antioksidanların hazır şekilde destek ürün haline getirilmesi söz konusu olsa da; bu hazır ürünlerin pek çok yan etki taşıdığı bilinmektedir. Dolayısıyla vücut için çok önemli bileşenleri içeren antioksidanların doğal gıdalar yoluyla alınması çok daha sağlıklıdır.
Bilinen antioksidan kaynakları oldukça çeşitlidir. Bu kaynaklar, doğal besinler yoluyla ve doğru oranlarda tüketildiği takdirde insan sağlığına ciddi katkılar sağlamaktadır. Ancak sayısı yeterli olmayan ve yeteri kadar güvenilir bulunmayan haplar aracılığıyla alınması yerine doğal tüketimi tavsiye edilmektedir.
Antioksidan Besinler ve Antioksidan Vitaminler
Bilinen en etkili antioksidan kaynaklarından bazıları; C vitamini, A vitamini, Selenyum ve betakaroten, E vitamini, likopen, lutein ve karotenoid gibi unsurlardır. Antioksidanları doğru oranda alınmasıyla günümüzde yüksek risk içeren pek çok hastalığın önlenmesi mümkün olabilir.
Özellikle antioksidanların doğal kaynaklar incelendiğinde domates, pancar, havuç, böğürtlen, enginar gibi çeşitli renkteki sebze ve meyveler ön plana çıkar. Özellikle koyu kırmızı ve mor renkteki meyve sebzelerin daha yoğun barındırdığı bilinmektedir. Ancak her meyve-sebze için geçerli değildir. Bunun yanı sıra fındık, kümes hayvanları, bitter çikolata, ceviz ve balık gibi besinlerde yüksek miktarda bulunmaktadır.
Antioksidan Ne İşe Yarar?
Antioksidan nedir ve hangi vitamin veya besinlerde yer aldığını yazdık peki, Antioksidan ne işe yarar? Yukarıda da belirtildiği gibi oksidasyon durumuna ve serbest radikallere karşı etkili olduğu ifade edilebilir. Serbest radikaller temel olarak vücutta doğal şekilde oluşabilen ya da stres, hava kirliliği, alkol, yoğun güneş ışığı, sigara dumanı gibi durumlardan kaynaklı olarak görülen çeşitli kimyasal vardır.
Hücresel süreçlerin pek çok aşamasında rol oynadıkları ve yüksek hücre hasarını önleyebildikleri bilinmektedir. Bu nedenle DNA ya zarar verme ihtimali taşıyan oksidatif strese neden olma ihtimali bulunur.
Oksidatif stres günümüzün ciddi hastalıklarına yol açabilen unsurlardan birisidir. Diyabet başta olmak üzere; kardiyovasküler sorunlar, felç, immün yetmezlik gibi çok sayıda ciddi rahatsızlığın temelinde rol oynadığı düşünülen unsurlar arasındadır.
İşte antioksidanın faydası bu noktada devreye girer. Antioksidan besinler tüketilerek oksidasyonun önüne geçilmesi amaçlanır. Antioksidan içerikleri serbest radikaller ile etkileşime girer ve onları nötralize eder. Dolayısıyla zarar vermelerinin önüne geçerek güçlü bir savunma mekanizması kurar. Antioksidanlar bu sebeplerden dolayı serbest radikal temizleyicileri olarak bilinmektedir.
Antioksidan elektron ve hidrojen verici, enzim inhibitörü, tekli oksijen söndürücü ve radikal temizleyici olarak görev yapan vücudumuza fayda sağlayan etkili ajanlardır. Antioksidan enzimlerin özellikle akciğerde ilk savunma durumuna oluşturduğu bilinmektedir. Serbest radikallerin dengelenmesi yoluyla kronik hava yolu iltihabı durumunu azaltması ve bağışıklığı artırması söz konusu olur.
Antioksidan Bileşenlerin Faydaları Nelerdir?
Antioksidan bileşenlerin faydaları nelerdir sorusu da oldukça araştırılan konular arasında. Antioksidan bileşenlerin öncelikle serbest radikalleri etkisiz hale getirme yoluyla genel sağlığın artmasına yardımcı olduğu ve hücre hasarını önleme yoluyla yaşlanma etkilerini geciktirici bilinmektedir. Hücrelere hasar verme özelliğine sahip olan serbest radikallerin etkisiz hale getirilmesi ile antioksidanlar oksidasyonun pek çok sonucunu geri çeker ve vücudun arınarak cildin daha sağlıklı olmasına yardımcı olur.
Çevre kirliliği, sigara, egzersiz, trans yağ ya da işlenmiş gıdaların tüketimi gibi pek çok unsur oksidatif stresi tetikler ve hücre hasarını yol açar. Bu aşamada bağışıklık sisteminin zarar görmesi ve vücut direncinin zayıflaması söz konusu olur. Antioksidanlar açısından faydalı ve güçlü bir diyet uygulanarak metabolizma desteklenir ve vücudun hastalıklara daha dirençli olması amaçlanır.
Antioksidan vitaminler ek bir gıda olarak değil doğrudan doğal besinler yoluyla alınmalıdır. Bu şekilde doğal yollarla vücuda giren ve sağlıklı bir biçimde işlenen antioksidanlar DNA’nın oksidatif stres yoluyla hasarı uğramasının önüne geçerek koroner kalp hastalıkları ve damar rahatsızlıklarına iyi gelir. Çeşitli araştırmalar yeşil çayda bulunan C vitamini gibi çeşitli antioksidanların inme ve kalp hastalıkları riskinin önlenmesi noktasında oldukça faydalı olduğunu göstermektedir.
Bunun yanı sıra antioksidan içerikleri faydalı yapılarıyla kataraktın ilerlemesini yavaşlatarak görme kaybına azaltmayan yardımcı olmaktadır. Dolayısıyla göz hastalıklarını önleme noktasında etkili olduğu düşünülmektedir.
Çeşitli araştırmalar antioksidan içerikleri antienflamatuar etkileri sebebiyle romatoid artrit başta olmak üzere çeşitli kas ve eklem rahatsızlıklarını iyileştirmeye yardımcı olduğu ve semptomlarında rahatlama sağladığını göstermektedir. Özellikle iltihabı azaltma faydası ön plana çıkmaktadır.
Antioksidan içecekler başta olmak üzere antioksidan barındıran tüm besin çeşitlerinin iyi kolesterol seviyelerini yükselterek kötü kolesterol seviyelerinin düşmesine sebep olduğu bilinmektedir. Kötü kolesterolün vücutta düşük olması; kalp hastalığı riskinin azalmasına ve kolesterolün oluşturduğu çeşitli oksitlenme durumuna ve iltihaba iyi gelmektedir.
Antioksidan gıdaların çeşitli doğru kombinasyonları ile depresyon şizofreni ve otizm gibi çeşitli nörolojik sorunlara sebep olan enzimlerin çalışmasını engellemesi ve duygu durum bozuklukları gibi içeriklerin tedavisinde fayda sağlaması söz konusudur. Bunama riskini azaltarak yaşlanma ile gelen çeşitli hasarlara engel olduğu ve hafızayı iyileştirdiği düşünülmektedir.
Antioksidan Bileşenler En Çok Hangi Gıdalarda Bulunur?
Antioksidan meyveler başta olmak üzere antioksidan içeriği barındıran yiyecekler merak konusu olmaktadır. Antioksidan içeriğinin fazla olduğu yiyeceklere genel olarak fonksiyonel gıda ya da süper gıda ismi verilmektedir. İyi ve yoğun olarak antioksidan kaynağı olduğuna inanılan besinler şu şekildedir:
- Öncelikle A vitamininin antioksidan kaynağı oldu bilinmektedir. A vitamini barındıran bazı besinler keçiboynuzu, süt ürünleri, yumurta, mercimek, erik ve fasulye gibi gıdalardır.
- C vitamini de iyi bir antioksidan kaynağıdır ve dışarıdan alınması yerine doğal şekilde tüketimi önerilir. Brokoli, kavun, kırmızı lahana, karnabahar, patlıcan, sarımsak, kırmızı biber, yeşil biber, portakal ve kuşkonmaz gibi yiyeceklerin C vitamini taşıdığı bilinmektedir.
- E vitamini yine dışarıdan alımı tercih edilen ama doğal yollardan tüketilmesi önerilen bir antioksidan kaynağıdır. Fıstık, ceviz, badem ve fındık başta olmak üzere pek çok kuruyemiş ile ayçiçek yağı ve zeytinyağı gibi bitkisel yağlar E vitamini barındırmaktadır. Lahana ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzelerin yanı sıra avokado, soğan, susam ve keten tohumu gibi yağlı tohumlar E vitamini yönünden zengindir.
Antioksidan bitkiler ve besinler elde yukarıdaki örneklerdeki gibi olsa da; bu örneklerin dışında kalan çok sayıda antioksidan kaynağı bulunmaktadır. Vücudumuzda reaktif çeşitli türlere karşı etkili bir şekilde koruma hizmeti sağlayan mekanizmalar durdurma görevi gören çok sayıda farklı maddenin yanı sıra; bu içeriklerin her biri vücut için ayrıca önemlidir. Ancak dışarıdan doğal besinler yoluyla alınan antioksidan destekleri de vücudun savunma mekanizmasını güçlü tutması açısından çok önemlidir.
Antioksidan Nedir? Antioksidan İçeren Vitaminler Ve Besinler yazımız ilginizi çektiyse Ketojenik Diyet Listesi İçinde Neler Bulunur? Ketojenik Diyet Nedir? yazımıza da göz atmanızı tavsiye ederiz.
