Telgrafı kim icat etti, işleyişi ve işlevi nedir? İletişim de büyük bir devrim niteliği taşıyan telgraf ile ilgili bilmeniz gereken her şeyi yazımızda bulabilirsiniz.
Telgraf, iletişim konusunda insanlık tarihi için büyük bir devrimdir. Bunun sebebi mektuplaşma döneminden sonra telgrafın icadının çok büyük bir kolaylık sağlamasıdır. İnsanlar mektup ile haberleşirken birçok zorluk yaşıyorlardı. Örneğin mektubun çok uzun sürede alıcıya ulaşması bu zorluklardan en önemlisidir. Bunun önüne geçmek amacıyla icat edilen telgraf nedir, kim icat etmiştir? Bu soruların cevabını açıklayalım.
Telgraf, mors alfabesi kullanarak haberleşmeyi sağlayan bir iletişim aracıdır. Mektup ile günler sürebilen iletişim, telgraf icadı ile çok daha hızlandırılmıştır. Peki, iletişim konusunda bu kadar önemli bir devrim olan telgrafı kim icat etti? Telgraf, 1792 yılında Claude Chappe tarafından Fransa’da icat edilmiştir.
Yazıda Neler Var?
Telgrafı Kim İcat Etti?
Claude Chappe, 25 Aralık 1763 tarihinde Fransa’da doğmuştur. Dedesi baron, amcası astronomdu. Annesi ise Marie-Renée de Vernay de Vert’dir. Claude, yaklaşık 10 kardeşe sahipti fakat kardeşlerinden bazıları annesinin hamileliği sürecinde veya doğum sonrası ölmüştü. Claude Marie Marthe adında ikiz bir kız kardeşe sahipti. Chappe küçükken dini eğitimler aldı. Bilime olan ilgisi, dini eğitim aldığı süreçte başlamıştı. Bir grup bilim insanı ve fizikçiyle tanışarak Société Philomathique de Paris topluluğuna katıldı.
Fizik konusunda çeşitli deneyler yaptılar ve sonuçlarını yazılı olarak paylaştılar. Chappe astronom olan amcasını örnek alıyordu. Yazarının amcası olduğu Voyage en Siberie isimli kitap, Claude için çok etkileyiciydi ve okuduğu ilk kitaptı. Amcası sarıhumma hastalığından, babası Nil Nehri’ne girerek yakalandığı nezleden vefat etti. Annesi ise 1803 yılında öldü, babasının yanına defnedildi. Claude ise 1805 yılında depresyon sebebiyle, bir kuyuya atlayarak intihar etti. ‘Telgrafı kim icat etti?’ konusuna değindik, peki Claude telgrafı nasıl icat etti?
Telgraf Nasıl İcat Edildi?
Chappe, telgraf icat sürecinde, birçok yöntem denedi. Birçok alet yaptı. Chappe icadını Paris’te yapmaya çalıştı ancak başarılı olamadı. Sonrasında, abisinden yardım almaya karar verdi. Abisi Ignace, Yasama Meclisi’ne üyeydi. Chappe bu meclise ağabeyi aracılığı ile başvurdu ancak burada da ilgi görmedi. İkinci başarısızlık sürecini kabullenecekken, Joseph Lakanal ve Gilbert Romme, Chappe’nin talebini kabul ettiler. Bu kişiler meclis üyesiydi.
Chappe, bunun sonucunda dernekten bir miktar yatırım aldı. Dernek üyeleri bu yatırımı kullanarak Yonne’de deneme hattı kurmasına destek oldular. Böylece Chappe sonunda başarıya ulaşmıştı. Deneyi başarılı olmuştu. Tarihte ilk kez ‘Telgrafı kim icat etti?’ sorusunun cevabı olmayı başarmıştı. Fransa, bu icadın olduğu zaman aralığında savaş durumundaydı. Bu sebeple 15 adet telgraf hattı kurulması emredildi. Chappe telgraf mühendisi unvanı ile Savaş Bakanlığına atandı. Kardeşleri Abraham, Ignace, Pierre’de Savaş Bakanlığına yardımcı olarak kabul edildiler.
Telgraf Nedir? İşleyişi Nasıldır?
Telgraf kısaca bir telekomünikasyon düzenidir. Peki, telekomünikasyon nedir? Simgeler, yazı vb. işaretler kullanılarak haberin elektromanyetik sistemler ile alıcıya iletilmesidir. Telgrafın doğru işlemesi için; verici, alıcı ve haberleşme akışını sağlayacak bir elektrik akımına ihtiyaç vardır. ‘Telgrafı kim icat etti?’ başlığında da bahsettiğimiz gibi, elektrik akımı ile haberleşme, mektuptan sonra oldukça büyük bir devrimdir.
Vericiden gelen mesajı anlayabilmek için, sistemin diğer ucunda alıcı bulunur. Bu alıcılar sesli veya mürekkepli alıcılar olarak ikiye ayrılır. Alıcıların iki çeşidi kullanılabilmektedir. Mürekkepli alıcı olan telgraf çeşidinde, alıcıya iletilen mesaj nokta (.) ve çizgi (-) ile mürekkep yardımıyla çizilerek ifade edilir. Sesli olanda ise, uzun ve kısa sesler vardır. Nokta ve çizgiye, uzun ve kısa seslere kısaca Mors Alfabesinin kullanımı diyebiliriz.
Tarihte Elektromıknatıslı Telgraf
Samuel Morse elektromıknatıslı telgrafı 1835 yılında icat etti. Ayrıca ilk telgraf hattı Washington ve Maryland arasında yapıldı. Sonrasında Samuel Mors, telgraf ile ilk mesajı göndermiştir. Bu mesaj, İngilizce dilinde gönderilmiştir ve ‘Tanrı ne yaptı?’ anlamına gelmektedir. Morse, aslında ressamdır. Samuel Morse, çok erken yaşlarda mekanik ile uğraşmaya başlamıştır. ‘Telgrafı kim icat etti?’ diye sorulduğunda, elbette Chappe cevabı verilecektir ancak Morse’un bu icadı geliştirmesi küçümsenemez düzeydedir.
Morse, Avrupa devletlerine sürekli başvurularda bulundu. Elektrikli telgraf icadını hayata geçirmek istiyordu. Ancak defalarca reddedildi. Tüm çabaları sonucunda, Osmanlı devletinden yardım almaya karar verdi. O dönemde Osmanlı, bilim adamlarına kucak açan bir devletti ve Morse’u kabul ettiler. Ancak buradaki elektro telgraf denemesi oldukça amatördü. Bu sebeple Viyana’ya gitti. Gelişmiş versiyonunu padişaha takdim etmek üzere dönerken bir kaza yaşadı ve 5 dostunu kaybetti. İlk elektrikli Telgraf denemesi Osmanlı’da yapılamadı. Osmanlı elektrikli telgrafı 1855 yılında kullanma fırsatı yakaladı.
Mors Alfabesi
‘Telgraf nedir? ve Telgrafı kim icat etti?’ konularında bahsettiğimiz mors alfabesini bilmek, telgrafın işleyişini anlamamız açısından daha iyi olacaktır. Mors alfabesi, elektrikli telgraf icadı ile tanınan Samuel Mors tarafından 1835 yılında icat edildi. 1840 yılında ise patent alındı. Mors kodu, kısa ve uzun sembollerden oluşur. Bu semboller sayılara ve sayılar da harflere karşılık gelmektedir. Amerikan Mors Alfabesi olarak bilinen Mors kodunda ise, duraklamalar da vardı. Mors alfabesi özellikle elektrikli telgraf için oldukça kullanışlıydı. Ancak bazı mesajlar çok uzun oluyordu. Bunun önüne geçmek için kısaltmalar kullanılmaya başlandı. Çünkü uzun mesajlar zaman kaybıydı ve acil bir durumda zorluk çıkarıyordu. Kısa mesajlar şu şekildeydi:
-CUAGN: Tekrar görüşürüz.
-DLVD: İletildi.
-GBE: Daha iyi bir adres ver.
-SK: Görüşme bitti.
Bu içeriğimizde Amerikan mors kodundan bahsedelim. Bu kodlar, halen günümüzde de kullanılmaktadır. Genellikle ticari amaçlar için kullanırlar. Diğer adı demiryolu morsudur. Kısa sinyaller, uzun sinyaller ve boşluklar kullanılmaktadır.
Modern uluslararası mors kodu ise mors alfabesinin geliştirilmiş versiyonu olarak 1848 yılında Friedrich Clemens Gerke tarafından bulunmuştur. Bu mors kodu hala kullanılmaktadır. ‘Telgrafı kim icat etti?’ sorusu kapsamında şunu söyleyerek yazımızı bitirelim. Bu kodlar, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği tarafından uluslararası mors kodu olarak kabul edilmiştir.
Telgrafı Kim İcat Etti? İşleyişi ve İşlevi Nedir? yazımız ilginizi çektiyse Matbaayı Kim İcat Etti? Matbaa’nın Değişimi yazımıza da göz atabilirsiniz.
