Uyku Apnesi Nedir, Belirtileri Nelerdir, Nasıl Anlaşılır?

Uyku apnesi nedir sousu özellikle son zamanlarda büyük merak konusu olmuştur. Ciddi bir uyku bozukluğu olan uyku apnesi, solunumun uyurken durması anlamına gelir. Ülkemizde insanların %5-10’unda uyku apnesi problemi görülür. Bununla birlikte uyku esnasında her solunum durması olayı uyku apnesi değildir. Uyku apnesi olması için solunumun en az 10 saniye durmuş olması gerekir.

Horlamadan kaynaklanan uyku apnesi birden fazla kez olabilir. Uyurken üst solunum yolunun açık kalmasını sağlayan kaslarda gevşeme oluştuğunda uyku apnesi meydana gelir. Uyku apnesi yaşarken kişi solunum alma çabasını sürdürse de bir süre sonra beyin uyarılır ve hava yolu açılır. Solunumu durana kadar horlamaya devam eden kişi, gürültülü bir homurdanmadan sonra yeniden nefes almaya ve horlamaya başlar.

Uyku Apnesi Nedir? Neden Olur?

Uyku apnesinin sebebi boğazda bulunan kasların havanın geçtiği yolu kapatacak şekilde gevşemesidir. Üst solunum yolundaki darlıklar küçüklükten itibaren solunum yolunu yıpratabilir ve bunun sonucu uyku apnesi sendorumu oluşur. Büyük bademcikler, geniz eti ve aşırı kilo da uyku apnesi nedenleri arasındadır. Aynı zamanda uyku apnesi yalnızca yetişkinlerde değil, çocuklarda da görülebilir.

Obstrüktif uyku apnesi ve santral uyku apnesinin nedenleri farklılık gösterebilir. Obstrüktif uyku apnesinin nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Aşırı kilo
• Erkek olmak
• Kalın bir boyuna sahip olmak
• Hava yollarının dar olması
• Uyku hapı ya da sakinleştirici ilaç kullanmak
• Alkol ve sigara tüketimi
• Herhangi bir nedenle burun tıkanıklığı
• Genetik olarak uyku apnesine yatkın olmak

Santral uyku apnesinin nedenleri ise şunlardır:

• Ensefalit adlı beyin enfeksiyonu
• Beyin felci
• Beyin sapı rahatsızlıkları
• Kalp hastalıkları
• Narkotik ağrı kesici kullanımı

Uyku Apnesinin Belirtileri Nelerdir?

Uyku apnesi nedir sorusunu cevaladık şimdi belirtilerine geçelim. Uyku apnesi semptomları obstrüktif ve santral uyku apneleri için de oldukça benzerdir. Bu nedenle uyku apnesinin tam tanısı koymak bazen zorlaşmaktadır. En önemli belirtisi uyku esnasında solunumun durması olan uyku apnesi çeşitleri için en yaygın belirtiler şunlardır:

• Yüksek sesle horlama
• Uyku esnasında solunum durması atakları
• Uykudan ani bir şekilde uyanmak
• Sabahları ağız kuruluğu veya boğaz ağrısı yaşamak
• Uykusuz kalma
• Sabah uyandığında baş ağrısı çekmek
• Depresif ruh hali
• Aşırı sinir
• Dikkat sorunları
• Sık sık idrar çıkma
• Terleme 
• Reflü

Yukarıdaki belirtilerle birlikte uyku apnesinin sabah görülen belirtileri arasında unutkanlık, depresyon, din. uyanamama, yorgunluk ve bitkinlik yer alır. Yukarıdaki belirtilerin görüldüğü kişiler hemen doktora gitmeli ve teşhis koydurmalıdır. Çünkü bu belirtiler yalnızca gece uyku esnasında değil, günlük yaşamda da kişinin konforsuz olmasına neden olur. Bireysel rahatsızlıkların yanı sıra kişi, çevresine de zarar verebilir. 

Uyku Apnesi Teşhisi Nasıl Koyulur?

Uyku apnesi tanısı koymak için öncelikle şikayetler doktor tarafından detaylı bir şekilde sorgulanır. Sonrasında kulak burun boğaz ve genel muayene yapılır. Fleksibl emdoskobi adı bükülebilir ve ucunda kamera bulunan bir kanül ile üst hava yolları incelenir. MR ve BT gibi radyolojik yöntemlerle hava yolları incelenir ve değerlendirme yapılır.

Gerekli görülürse hasta, uyku merkezine yatırılır ve detaylı bir inceleme yapılır. Uyku apnesi hastalığının kesin tanısının koyulabilmesi için polisomnografi isimli uyku analizi testi yapmak gerekir. Bu test sayesinde solunum durma süresi ve sayısı ölçülür. Bununla birlikte kalp ritmi, kan oksijen yüzdesi, horlamanın ses şiddeti gibi bilgileri de elde etmeyi sağlar.

Kaç Çeşit Uyku Apnesi Çeşidi Vardır?

Uyku apnesi tipleri temel olarak 3 farklı tipe ayrılır. Bunlar:

Obstrüktif Uyku Apnesi: Tıkayıcı uyku apnesi olarak da bilinen bu çeşit, üst solunum yollarında tıkanıklığa neden olan faktörlerden dolayı oluşur. Uyku apnesinin en yaygın çeşidi budur.

Santral Uyku Apnesi: Beynin solunumu kontrol eden kaslara uygun sinyaller gönderememesi sonucu bu türden bir uyku apnesi oluşur.

Mikst Uyku Apnesi: Hem obstrüktif hem de santral uyku apnesinin bir arada görüldüğü uyku apnesi çeşididir.

Bu 3 çeşit için de uyku apnesi belirtileri oldukça benzerdir. Bu nedenle bazı durumlarda hastalığın teşhisini koymak zorlaşabilir. Bu yüzden doktor tarafından dikkatli ve detaylı testler yapılmalıdır. Çünkü hastalığın doğru teşhisinin koyulması doğru tedavi yönteminin uygulanması demektir. 

Yukarıda verilen uyku apnesi çeşitlerinden en yaygın görüleni obstrüktif uyku apnesi iken; en az görüleni mikst uyku apnesidir. Obstrüktif ve santral uyku apnelerinin beraber görüldüğü bu çeşit en tehlikeli uyku apnesi çeşididir.

Uyku Apnesi Nasıl Önlenir?

Uyku apnesini engellemek için oldukça basit önlemler alınabilir. Hastalığı önlemek için en değiştirilebilir risk faktörü aşırı kilodur. Kilosundan dolayı uyku apnesi rahatsızlığına sahip olan hastalar, kilo vererek uyku apnesi yaşamanın %50 oranda önüne geçebilirler. Aynı zamanda alkol, sigara ve uyku ilaçlarını bırakmak da uyku apnesi probleminin önüne geçebilir. Uyurken sırt üstü yatmamak da uyku apnesini engelleyici önlemler arasında yer alır. Ayrıca spreyler ve elastik burun bantları sayesinde burun tıkanıklığı ve horlama sorunlarından kurtulunabilir ve bu sayede uyku apnesi riski ortadan kalkmış olur.

Uyku Apnesi Nasıl Tedavi Edilir?

Uyku apnesi tedavi yöntemleri hastalığın seviyesine göre farklılık göstermektedir. Cerrahi tedaviler veya pozitif hava basıncı yoluyla uyku apnesi problemi tedavi edilebilir. Üst solunum yollarındaki ileri derece darlıklar cerrahi yöntem uygulanarak tedavi edilebilir. İleri derecede uyku apnesi hastası olan kişiler için CPAP adı verilen uyku apnesi cihazı kullanılır. Bu cihaz sayesinde uyku esnasında üst solunum yolları sürekli açık tutularak uyku apnesi sorunu tedavi edilmiş olur. Silikon bir hava maskesi aracılığıyla kullanılan cihaz aynı zamanda horlamayı da tedavi eder. Başlangıçta bu cihazla uyumak hastalara zor gelse de sabah dinlenmiş ve dinç uyanmak bu cihazın kabul edilmesini sağlar.

Uyku Apnesi Testi Ne İşe Yarar?

Uyku apnesi testinin işlevi bu rahatsızlığa kesin tanı koyulmasını sağlamaktır. Polisomnografi adı verilen uyku testi tüm gece boyunca hastanın beyin aktivitesi ve solunum olaylarını kaydeder. Uyku esnasında beyin dalgaları, göz hareketleri, ağız ve burun hava akımı, horlama, kalp hızı, bacak hareketleri, ve oksijen seviyelerini ölçen polisomnografi, hastanın bir gece boyunca kaldığı uyku odasında yapılır.

Vücudun farklı noktalarına bağlanan kablolar sayesinde alınan sinyaller uyku odasının dışında yer alan bilgisayarlara gönderilir. Bu sinyaller sayesinde gece boyu kaç kere uyku apnesi yaşandığı, dolunumun kaç saniye durduğu, solunum durduğundaki okdijen değeri ve kalp hızı gibi pek çok parametreye bakılır. 

Uyku Apnesi Ameliyatları Nelerdir?

Uyku apnesinin tedavisi için müdahaleler kimi zaman ameliyat gerektirebilir. Bu ameliyatlar:

Burun cerrahisi: Burun kemiği eğriliği veya burun eti büyümesi problemlerinden dolayı uyku apnesi yaşayanlar burun cerrahisi ameliyatı olur.

Uvulopalatopharyngoplasty ( UPPP ): İri bademciği küçültme, sarkık yumuşak damağı germe, ve uzun küçük dili kısaltma şeklinde uygulanan bu yöntem rahat bir nefes almayı sağlar ve horlamayı önler.

Alt ve üst çene kemiklerinin ilerletilmesi cerrahisi: Diğer yöntemlerden sonuç alınamadığında bu yöntem kullanılır. Çünkü zor ve ciddi bir ameliyattır. Yüzün orta bölgesinin, sert damak ve mandibulanın öne kaydırılmasıyla alt ve üst çene kemikleri ilerletilir.

Yukarıdaki yöntemlerle uyku apnesi tedavi edilebilir.

Uyku Apnesi Nedir, Belirtileri Nelerdir, Nasıl Anlaşılır? yazımızı inceldiyseniz Sağlık kategormize göz atmalısınız.